Κι όπως ζωγραφίζαμε «μαζί» τη Νύφη των ανέμων, διέκρινα για άλλη μια φορά το πορτραίτο του. Την εποχή που δούλευα τη Νύφη, ο Τρακλ βρισκόταν καθημερινά κοντά μου. Διατηρούσα ένα στοιχειώδες ατελιέ· καθόταν πίσω μου, σιωπηλός, πάνω σ’ ένα βαρέλι μπύρας. Καμιά φορά μιλούσε μεγαλόφωνα και ακατάπαυστα. Ύστερα πάλι έμενε για ώρες σιωπηλός. Τότε ήμασταν δυο αποστάτες του αστικού τρόπου ζωής. Εγώ είχα φύγει απ’ το πατρικό μου. Στη Βιέννη υπήρχαν αντιδράσεις για τις εκθέσεις και τα έργα μου. Παρεπιμπτόντως, σ’ ένα ποίημα του ανέφερε κυριολεκτικά τη Νύφη των ανέμων.
Όσκαρ Κοκόσκα [Oskar Kokoschka, 1886-1980]
Ζωγράφος
Τα εφταμηνίτικα παιδιά είναι τα μόνα που με το βλέμμα τους καθιστούν υπεύθυνους τους γονείς· τους αναγκάζουν να κάθονται σαν κλέφτες, που πιάστηκαν επ’ αυτοφώρω, δίπλα στα θύματά τους. Έχουν το βλέμμα, που ζητάει πίσω ό,τι πάρθηκε μακριά τους, κι όταν η σκέψη τους φανερώνεται, σαν να γυρεύουν ό,τι απέμεινε, στρέφουν το βλέμμα τους κατά την απώλεια. Υπάρχουν κάποιοι που αποδέχονται ένα τέτοιο βλέμμα, ένα βλέμμα που θα ήθελε να επιστρέψει στο χάος εκείνο το πολύ που αποκόμισαν. Αυτοί είναι οι τέλειοι· έφτασαν στο επίπεδο αυτό όταν ήταν πλέον πολύ αργά. Ήρθαν στον κόσμο κλαίγοντας από ντροπή· μία ντροπή που τους άφησε ένα, πρώτο και τελευταίο, συναίσθημα: πίσω στο σώμα σου, μητέρα, εκεί που ήταν καλά.
Καρλ Κράους [Karl Kraus, 1874-1936]
Συγγραφέας, δημοσιογράφος
Μόλις χθες βράδυ βρήκα στο φάκελο […] και τον Ελιάν του Τρακλ και σας ευχαριστώ ιδιαίτερα για την αποστολή του. Κάθε αρχή και κάθε τέλος στο ωραίο αυτό ποίημα έχει μια απερίγραπτη γλυκύτητα· με συνεπήρε με τις εσωτερικές του αποστάσεις· αρθρώνεται στις παύσεις του. Σαν φράχτες στο αχανές ανείπωτο στέκονται οι στίχοι, σαν φράχτες σ’ επίπεδη γη, πάνω στην οποία το περιφραγμένο συντρίβεται διαρκώς σε μια τεράστια ανυπόταχτη πεδιάδα. […] Η μορφή του Τρακλ ανήκει σ’ εκείνες τις μυθικές: όπως του Λίνου· την αντιλαμβάνομαι ενστικτωδώς στα πέντε οράματα του Ελιάν. Πιο απτή δε θα μπορούσε να είναι, αφού δεν βγήκε πιο απτή από μέσα του…
[...]
Στο μεταξύ έλαβα τον Σεβαστιανό στο όνειρο και τον διάβασα πολλές φορές: με συγκίνηση και διαίσθηση, έκπληκτος, αμήχανος· γιατί αμέσως αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι συνθήκες κάτω απ’ τις οποίες υψώνεται και σβήνει ο τόνος της φωνής αυτής, είναι ανεπανόρθωτα μοναδικές· είναι οι συνθήκες που δημιουργούν το όνειρο. Σκέφτομαι πως ακόμη κι αυτός που στέκεται κοντά, με το πρόσωπο κολλημένο στο τζάμι, βιώνει, σαν αποκλεισμένος, τις εικόνες αυτές και τις ενοράσεις: γιατί το βίωμα του Τρακλ γίνεται όπως στα είδωλα στον καθρέφτη και γεμίζει ολόκληρο τον χώρο του, που είναι άδυτος, όπως ο χώρος στον καθρέφτη. (Ποιος να ήταν άραγε;)
Ράινερ Μαρία Ρίλκε [Rainer Maria Rilke, 1875-1926]
Ποιητής
27 Ιουνίου 1912. Παρατήρηση του Τρακλ: κανείς δεν μπορεί να μεταδώσει τον εαυτό του (το ίδιο, λέει, συμβαίνει και με τα ποιήματα του). Φράση του Τρακλ από συζήτηση: … καλύτερα ν’ αντισταθείς στην απόλυτη ομορφιά, γιατί μπροστά της δεν μπορείς να κάνεις τίποτε άλλο απ’ το να την κοιτάς σαν ηλίθιος…
26 Οκτωβρίου 1913. {Ενώ ο Τρακλ έχει ήδη δανειστεί πολλές φορές χρήματα απ’ τον Ρεκ}. Χρειάζεται 200 κορόνες μηνιαίως· 2 κορόνες την ημέρα για κρασί και τσιγάρα. Πόσοι άνθρωποι επιβιώνουν με τόσα λίγα χρήματα!
Καρλ Ρεκ [Karl Röck, 1883-1954]
Ποιητής
Ο Γκέοργκ ήταν ένα παιδί σαν εμάς: χαρούμενο, ατίθασο και υγιές.
[...]
Ήμασταν αρκετά εύποροι· ζούσαμε σ’ ένα τεράστιο σπίτι, σε συνθήκες τέτοιας ευχάριστης κι αυτονόητης άνεσης που κανείς σήμερα δεν μπορεί να φανταστεί.
[...]
Προσκολληθήκαμε στην γαλλίδα γκουβερνάντα μας και τον πατέρα. Η μητέρα νοιαζόταν περισσότερο για τις συλλογές της από αντίκες παρά για εμάς. Ήταν ψυχρή γυναίκα, επιφυλακτική· μας φρόντιζε, αλλά από τη φροντίδα της έλειπε η ζεστασιά. Ένιωθε παρεξηγημένη απ’ όλους: από τον άντρας της, τα παιδιά της, απ’ όλο τον κόσμο. Χαιρόταν μόνο όταν έμενε μόνη στα δωμάτια με τις συλλογές της˙ κλεινόταν για μέρες στα δωμάτια αυτά. Εμείς τα παιδιά ήμασταν κάπως δυσαρεστημένα μ’ αυτή την κατάσταση, αφού όσο περισσότερο διαρκούσε το πάθος της, τόσα περισσότερα δωμάτια γίνονταν απαγορευμένα για μας.
Φρήντριχ Τρακλ [Friedrich Trakl, 1890-1957]
Αδελφός του Γκέοργκ
Δεν μπορώ να την καταλάβω {την ποίηση του Τρακλ}. Όμως ο τόνος της με μαγεύει. Είναι ο τόνος των πραγματικά ιδιοφυών ανθρώπων.
Λούντβιχ Βιτγκενστάιν [Ludwig Wittgenstein, 1889-1951]
Φιλόσοφος
