Ίστβαν Έρκενυ: Βουδαπέστη

Ένα λεωφορείο καρφώθηκε πάνω σε ένα δέντρο στην πλατεία Κάλβιν. Αμέσως, όλα τα τραμ στην πόλη ακινητοποιήθηκαν. Τα πάντα ακινητοποιήθηκαν· ακόμα και το τρενάκι στη βιτρίνα του παιχνιδάδικου. Άκρα σιωπή. Σε λίγο, ακούστηκε ένας τραχύς θόρυβος, σαν κάτι να τρίβεται· ήταν απλώς ένα φύλλο εφημερίδας που το παρέσυρε ο άνεμος. Ύστερα, το φύλλο σταμάτησε σε έναν τοίχο, κι απλώθηκε βαθιά σιωπή και πάλι.

Οκτώ λεπτά μετά την έκρηξη της ατομικής βόμβας, το ηλεκτρικό ρεύμα «έπεσε» κι ευθύς αμέσως η τελευταία πλάκα γραμμοφώνου σταμάτησε να παίζει. Μιαν ώρα αργότερα, οι βρύσες έβγαλαν έναν ξερό ήχο και η ροή του νερού διακόπηκε. Τα κλαδιά στέγνωσαν σαν μια καυτή τσίγκινη στέγη. Ο σηματωρός τού έκανε νεύμα να ξεκινήσει, μα το τελευταίο εξπρές από τη Βιέννη δεν έφτασε ποτέ στον σταθμό. Ως τα χαράματα, το νερό στον βραστήρα της μηχανής είχε παγώσει.

Μέσα σε έναν μήνα, τα πάρκα γέμισαν με αγριόχορτα και οι αμμοδόχοι στις παιδικές χαρές βλάστησαν στάχυα. Τα ωραία ποτά στα ράφια του πανδοχέα εξατμίστηκαν. Όλα τα τρόφιμα, όλα τα δερμάτινα προϊόντα και όλα τα βιβλία φαγώθηκαν απ’ τα ποντίκια. Τα ποντίκια είναι άκρως… καρπερά: γεννοβολούν μέχρι και πέντε φορές τον χρόνο. Σύντομα πλημμύρισαν τους δρόμους, κυλώντας στο πλακόστρωτο σαν ένα απαλό, στο χρώμα της λάσπης, φουσκωμένο ποτάμι.

Κατέλαβαν διαμερίσματα, κρεβάτια και σειρές καθισμάτων στα θέατρα. Κατέκλυσαν ακόμη και την Όπερα, όπου τελευταία παράσταση ανέβηκε η «Τραβιάτα». Μόλις ροκάνισαν και την τελευταία χορδή του τελευταίου βιολιού, σήμανε και το κύκνειο άσμα της Βουδαπέστης.

Όμως, την επομένη, απέναντι από την Όπερα, μια πινακίδα εμφανίστηκε πάνω στα πέτρινα ερείπια του κτιρίου:

«Δρ Βαρσάνυ – Εξολοθρεύτρια ποντικιών. Εσείς φέρνετε το μπέικον, εγώ πιάνω τα ποντίκια».

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

Από τα (δε)κατα, τχ. 27

1o Λογοτεχνικό Συνέδριο "Ακτίς" στη Λεμεσό

Οι Εκδόσεις Ακτίς, σε συνεργασία με το ΚΑΝΑΛΙ 6 και το Ίδρυμα «Πανίκος Μαυρέλλης», διοργανώνουν το 1ο Λογοτεχνικό Συνέδριο «Ακτίς», Σάββατο, 3 Μαρτίου 2012, 5 μ.μ., στο Κέντρο Τεχνών του Ιδρύματος «Πανίκος Μαυρέλλης» στη Λεμεσό (Ειρήνης 71).

ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ
Γιάννης Ιωάννου, «Σύντομη αναφορά στις ιδιαιτερότητες της ποιητικής γενιάς του ’74»
Λευτέρης Παπαλεοντίου, «Για τη συγγραφή μιας Ιστορίας της νεότερης κυπριακής λογοτεχνίας: Προβλήματα και προβληματισμοί»

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ
Γιώργος Πήττας, «Λόγος Περι-Ποιητικός»
Γιώργος Μύαρης, «Τα λογοτεχνικά περιοδικά της Κύπρου. Μια αποτίμηση»

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ Σπύρος Επαμεινώνδας (διαβάζει ο Νεόφυτος Επαμεινώνδας), Μαρία Ιωάννου, Βασίλκα Χατζήπαπα, Χρίστος Χατζήπαπας, Μάριος Αγαθοκλέους, Νίκη Μαραγκού, Αλεξάνδρα Γαλανού, Μόνα Σαββίδου-Θεοδούλου, Γιάννης Πδιναράς, Νάσα Παταπίου, Γιώργος Χαριτωνίδης, Γιώργος Πήττας, Λίλη Μιχαηλίδου, Μαρία Θεοφάνους, Μάρλεν Λόντου Διονυσίου, Αντριάνα Κρητικού, Γιάννος Λαμπής, Νάντια Στυλιανού, Μιχάλης Παπαδόπουλος, Μαριάννα Γαλίδη, Πάμπος Κουζάλης, Βάκης Λοϊζίδης, Χαράλαμπος Παπαονησιφόρου, Ζέλεια Γρηγορίου, Νόρα Νατζαριάν, Μαρία Θεριστή, Νένα Φιλούση, Λογγίνος Παναγή, Αιμίλιος Σολωμού, Κωνσταντίνος Ωσηέ (διαβάζει ο Μιχάλης Παπαευαγόρου), Λουΐζα Παπαλοΐζου, Ανδρέας Καπανδρέου, Χρήστος Αργυρού, Χριστόδουλος Καλλίνος, Κουμέττος Κατσιολούδης, Γιώργος Τριλλίδης, Μιχάλης Παπαντωνόπουλος, Ιάσωνας Σταυράκης.

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Αγγελική Ριαλά-Σταύρος Σταύρου (Εκδόσεις Ακτίς), Μιχάλης Παπαευαγόρου (Γενικός Διευθυντής του ραδιοφωνικού σταθμού ΚΑΝΑΛΙ 6), Γιώργος Μύαρης (φιλόλογος-ερευνητής), Μιχάλης Παπαντωνόπουλος (ποιητής), Νίκη Σιάτη (φιλόλογος), Δέσποινα Νικολάου (φιλόλογος), Εύα Νεοκλέους (φιλόλογος), Χρήστος Δανέζης (ηχολήπτης στο ΚΑΝΑΛΙ 6).

Ίστβαν Έρκενυ: Εις μνήμην Δρος Χ. Γκ. Κ.

Ο Δρ Χ. Γκ. Κ. έσκαβε έναν λάκκο για να ρίξει το ψοφίμι ενός αλόγου, όταν ρώτησε στα γερμανικά: «Γνωρίζετε τον Χαίλντερλιν;»

«Ποιος είν’ αυτός;» γρύλισε ο Γερμανός φύλακας.

«Ο συγγραφέας του “Υπερίωνα”», απάντησε ο Δρ Χ. Γκ. Κ., ο οποίος είχε την τάση –πιθανώς, σε βαθμό πάθους– να δίνει εξηγήσεις. «Η σπουδαιότερη μορφή του Γερμανικού Ρομαντισμού. Τον Χάινε, μήπως;» προσπάθησε πάλι.

«Ποιοι ’ν’ όλοι αυτοί;» γρύλισε ο φύλακας, πιο δυνατά από πριν.

«Ποιητές», απάντησε ο Δρ Χ. Γκ. Κ.. «Τον Σίλλερ; Δεν μπορεί, κάποτε κάπου κάτι θα ακούσατε για τον Σίλλερ!»

«Για τον Σίλλερ… Και βέβαια», έγνεψε καταφατικά ο Γερμανός φύλακας.

«Για τον Ρίλκε;» επέμεινε ο Δρ Χ. Γκ. Κ.

«Ασφαλώς, και γι’ αυτόν», αποκρίθηκε ο Γερμανός φύλακας· αμέσως έγινε κόκκινος σαν πάπρικα και πυροβόλησε τον Δρα Χ. Γκ. Κ. στο πίσω μέρος του κεφαλιού.

Γνωρίζετε τον Χαίλντερλιν;

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

Από τα (δε)κατα, τχ. 27

Ίστβαν Έρκενυ: Αναμνήσεις ενός νερόλακκου

Στις 22 Μαρτίου 1972, έβρεξε όλη μέρα· κι εγώ πήρα σχήμα σε ένα πολύ όμορφο μέρος. Μπορώ να σας δώσω και την ακριβή τοποθεσία: μπροστά από το κτίριο στην οδό Ντράβα, αρ. 7, Βουδαπέστη, 13ο διαμέρισμα – εκεί που έχει μια τρύπα στο πεζοδρόμιο.

Ε, ναι, λοιπόν, αυτό ήταν το σπίτι μου και πλήθος εκείνοι που πατούσαν μέσα μου, κι ύστερα στρέφανε πίσω το βλέμμα και μ’ έβριζαν και με βλαστήμαγαν με λόγια που δεν τολμώ καν να επαναλάβω. Για δύο μέρες ήμουν ένα νερόλακκος που δεχόταν κάθε προσβολή. Όλοι γνωρίζουν πως ο ήλιος έλαμψε πάλι στις 24 του μήνα. Αχ, τα παράδοξα της ζωής. Δεν πρόλαβε να κάνει λιακάδα κι αμέσως στέγνωσα!

Τι να πω; Έτσι δεν έπρεπε να κάνω; Μήπως γελάστηκα; Μήπως είχα υπερβολικές προσδοκίες από τους ανθρώπους της οδού Ντράβα στον αρ. 7; Όχι πως έχει καμιά σημασία πλέον, αλλά καλό θα ήταν να ξέρω· εξάλλου, νερόλακκοι δεν θα πάψουν ποτέ να σχηματίζονται σ’ εκείνο το σημείο. Τι κι αν χάνεται, κι αν φεύγει η ζωή στο άψε-σβήσε, κι οι μέρες μας είναι μετρημένες – όσο ήμουν κει κάτω, μια νέα γενιά ξεμύτισε, ολοζώντανη κι έτοιμη για δράση: φιλόδοξοι νερόλακκοι, νερόλακκοι με δυνατότητες, που με βομβάρδισαν ανελέητα με ερωτήσεις, π.χ. «Τι να περιμένουμε απ’ αυτή την πολλά υποσχόμενη τρύπα;»

Όμως, λίμνασα μόλις δυο μέρες· τι περισσότερο μπορώ να ξέρω για τη ζωή παρά πως είναι βάναυση· πως στη οδό Ντράβα φυσάει δαιμονισμένα· πως ο ήλιος λάμπει εκεί που δεν τον σπέρνουν – τουλάχιστον, σε αυτή την περίπτωση δεν στάζει η υδρορροή. Αχ φίλοι μου, τι τρύπες, τι κατάθλιψη! Χείμαρροι οι σωλήνες! Σακουλιασμένοι δρόμοι! Σπουδαία πράγματα τη σήμερον ημέρα! Νέοι μου, ακούστε: Γραμμή για τη Ντράβα!

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

Από τα (δε)κατα, τχ. 27

Ορχάν Βελί Κανίκ: Ο δρόμος μου είναι πλατεία (Μτφρ.-Επίμ.: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος)

Ξεφυλλίστε ή "κατεβάστε" ελεύθερα το βιβλίο στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.vakxikon.gr/content/view/1035/4676/lang,el/


Δωρεάν

Ζούμε δωρεάν∙
τ’ οξυγόνο είναι δωρεάν∙ τα σύννεφα, επίσης.
Λόφοι, κοιλάδες: δωρεάν∙
βροχή και λάσπη: δωρεάν.
Το αμάξωμα του αυτοκινήτου,
η είσοδος στον κινηματογράφο,
οι βιτρίνες, όλα είναι δωρεάν∙
δυστυχώς, δεν ισχύει το ίδιο για το ψωμί και το τυρί.
Όμως, το θαλασσινό νερό είναι δωρεάν∙
η ελευθερία κοστίζει τη ζωή σου,
μα η σκλαβιά είναι δωρεάν∙
ζούμε δωρεάν,
δ ω ρ ε ά ν.

Ορχάν Βελή Κανίκ: Ωραίες μέρες

Aυτές οι ωραίες μέρες με κατέστρεψαν.
Mια τέτοια μέρα παραιτήθηκα
από τη δουλειά μου στο «Eυαγές Ίδρυμα».
Mια τέτοια μέρα άρχισα το κάπνισμα.
Mια τέτοια μέρα ερωτεύτηκα.
Mια τέτοια μέρα ξέχασα
να φέρω αλάτι και ψωμί στο σπίτι.
Mια τέτοια μέρα επιδεινώθηκε η κατάστασή μου
κι άρχισα να γράφω στίχους.
Aυτές οι ωραίες μέρες με κατέστρεψαν.

Από το βιβλίο Ορχάν Βελί Κανίκ: "Ο δρόμος μου είναι πλατεία", μτφρ.: Μ.Π., "Βακχικον" - υπό έκδοση Δεκέμβριος 2011

Παρουσίαση βιβλίου: "Το απραγματοποίητο" του Γιώργου Χριστοδουλίδη

Τη Δευτέρα 21 Νοεμβρίου, 7.30μ.μ.,
στο Πολιτιστικό Κέντρο της Λαϊκής Τράπεζας
(Αρχ. Μακαρίου Γ΄ & Μπουμπουλίνας), στη Λευκωσία:

η Μαίρη Ρούσσου Σινκλαίρ παρουσιάζει την ποιητική συλλογή του Γιώργου Καλοζωή "Η κλίση του ρήματος"

ο Γιώργος Μύαρης την ποιητική συλλογή "Έλικας φανταστικού ελικοπτέρου" του Μιχάλη Παπαδόπουλου, και

ο Μιχάλης Παπαντωνόπουλος την ποιητική συλλογή "Το απραγματοποίητο" του Γιώργου Χριστοδουλίδη.

Θ' ακουλουθήσει ανάγνωση ποιημάτων από τους ποιητές.

Ράινερ Μαρία Ρίλκε: Η γαλήνη της Μαρίας με τον Αναστημένο

Ό,τι αισθάνθηκαν τότε: δεν είναι γλυκό
πέρα από κάθε μυστήριο
και πάντα ακόμη επίγειο:
όταν Αυτός, κάπως χλωμός ακόμη απ' τον τάφο,
ελαφρύς, καθώς εκπλήρωσε το Χρέος, ήλθε κοντά της:
παντού επί γης Αναστημένος.
Ω, κοντά της πρώτα. Τι απερίγραπτη ίαση βρήκαν κι οι δύο.
Σίγουρα, ίαση ήταν.
Και δεν χρειάστηκε καν με δύναμη ν' αγγιχτούν.
Για μια στιγμή και μόνο
το χέρι Του, που εντός ολίγου έβαινε
στην αιωνιότητα, ακούμπησε στον γυναικείο ώμο.
Και άρχισαν γαλήνιοι,
καθώς την άνοιξη τα δέντρα,
κι αιώνιοι συγχρόνως,
την εποχής της έσχατης Κοινωνίας τους.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

Ράινερ Μαρία Ρίλκε: Pietà

Τώρα η δυστυχία μου πληρούται
κι ανέκφραστη με κατακλύζει.
Κοκαλώνω όπως η πέτρα
μες στην καρδιά της κοκαλώνει.
Κι έτσι σκληρή, γνωρίζω μόνο ένα:
μεγάλωσες –
...... και μεγαλώνεις
για να γίνεις μεγαλύτερος ακόμη πόνος
απ' αυτόν που μπορεί η καρδιά μας ν' αντέξει.
Κείτεσαι τώρα πάνω στην κοιλιά μου˙
και πλέον δεν μπορώ
να σε γεννήσω.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

Ράινερ Μαρία Ρίλκε: Πριν τα Πάθη

Αφού αυτό επιθυμείς, δεν έπρεπε

από σώμα γυναίκας να έχεις γεννηθεί:

πέτρα στα σπλάχνα των βουνών να σκάψουν για Σωτήρα,

εκεί που το Σκληρό απ’ το Σκληρό ξεσπάζει.

Δε σε λυπεί την προσφιλή κοιλάδα σου

που έτσι έρημη αφήνεις; Δες: είμαι ανήμπορη˙

μόνο ρυάκια από δάκρυα και από γάλα έχω˙

κι εσύ ήσουν πάντα κάτι παραπάνω.

Με τόση μεγαλοπρέπεια μού εβόησε ο Άγγελος τον Ερχομό

σου.

Γιατί εξίσου άγριος δεν βγήκες από την κοιλιά μου;

Κι αν τίγρεις μόνο χρειάζεσαι, για να σε κατασπαράξουν,

γιατί οι γυναίκες στο Ναό μού έμαθαν πώς

ένδυμα ολοκάθαρο, στιλπνό, να σου υφάνω

μην και το παραμικρό

ίχνος ραφής σε πλήξει –: έτσι όλη η ζωή μου κύλησε

κι εσύ τώρα αναιρείς αιφνίδια τη Φύση.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ